Czy ogrzewanie pompą ciepła ma sens? Poznaj sposoby na obniżenie kosztów zużycia energii cieplnej

Ile kosztuje ogrzewanie pompą ciepła?

W dobie rosnących cen wszystkich nośników energii wybór właściwej instalacji grzewczej nie należy do łatwych. W chwili obecnej jedną z najczęściej rozważanych opcji jest pompa ciepła typu powietrze-woda. Nie należą one do najtańszych urządzeń, stąd wielu inwestorów ma liczne obawy co do racjonalności takiego zakupu. Ogrzewanie domu pompą ciepła ma jednak wiele zalet, dobrze więc wiedzieć, dlaczego warto ją wybrać i jakich błędów nie popełnić na drodze do niskich rachunków za energię cieplną.

Z tekstu dowiesz się:

  • kiedy pompy ciepła generują największe oszczędności,
  • czy pompa ciepła to rzeczywiście tak drogie rozwiązanie,
  • jak dobrać właściwą moc urządzenia.

Zastosowanie pompy ciepła do ogrzewania domu niewątpliwie ma wiele zalet, także tych wykraczających poza argumenty natury ekonomicznej. Bezobsługowa, komfortowa eksploatacja oraz możliwość pracy rewersyjnej w funkcji chłodzenia to inne niezaprzeczalne atuty tej technologii. W tym tekście podpowiadamy, jak eksploatować to urządzenie, aby jego stosowanie przyniosło jak najwięcej korzyści.

Pompa ciepła do ogrzewania domu a instalacja grzewcza

Pompy ciepła powietrze-woda to urządzenia pracujące ze zmiennym współczynnikiem sprawności, który jest zależny od różnicy temperatur pomiędzy źródłem ciepła (powietrza zewnętrznego) a temperaturą zasilania instalacji grzewczej. Im niższa różnica temperatur, tym większa efektywność energetyczna układu. O ile użytkownik nie ma wpływu na temperaturę dolnego źródła, jakim jest powietrze, o tyle może regulować instalację grzewczą. Najważniejszym ruchem na drodze do wysokiej sprawności instalacji z pompą ciepła jest zastosowanie niskotemperaturowego systemu grzewczego, tzn. instalacji ogrzewania płaszczyznowego.

Instalacja grzejnikowa wymaga zastosowania wyższych temperatur zasilania, co obniża sprawność pompy ciepła i generuje większe koszty związane z zakupem energii elektrycznej. Dotyczy to także tzw. systemów mieszanych, w których występują zarówno grzejniki, jak i system ogrzewania podłogowego. W takim układzie pompa w dalszym ciągu wymusza wysokie temperatury zasilania.

Tzw. karta produktu, którą na mocy przepisów UE musi posiadać każda pompa ciepła firmy Saunier Duval i wszystkie inne, wyraźnie wskazuje na znaczenie powyższej zależności. Wskazany w karcie produktu współczynnik sezonowej efektywności energetycznej ogrzewania pomieszczeń ȠS  jest tym korzystniejszy, im większa jest jego wartość wyrażona w procentach. Na przykładzie monoblokowej pompy ciepła GeniaAir Mono HA 12-6 marki Saunier Duval można zauważyć, że dla klimatu umiarkowanego i temperatury zasilania 35℃ współczynnik ȠS  wynosi 195%. W przypadku temperatury 55℃ jego wartość spada do 147%.
W praktyce oznacza to ponad 30% większe koszty ogrzewania, które nie będą już kształtować się atrakcyjniej od kosztów alternatywnego ogrzewania gazowego.

Pompy ciepła do ogrzewania domu – właściwy projekt to podstawa sukcesu

Instalacja pompy ciepła może się wydawać dużym wydatkiem, jednak warto pamiętać o tym, że w pewnych przypadkach, tzn. szczególnie na etapie budowy nowego domu, inwestor może dokonać wielu wyborów, które sprawią, że będzie to koszt niewiele odbiegający np. od kosztów wykonania kotłowni z kotłem pelletowym. Zastosowanie pompy ciepła pozwala na wybudowanie domu bez komina i eliminację kosztów związanych z jego postawieniem. W przeciwieństwie do kotła gazowego zastosowanie pompy ciepła nie wymaga również wykonywania żadnych dodatkowych przyłączy ponadto, w które i tak wyposażony jest każdy dom – tzn. przyłącza elektrycznego. Dzięki temu można uniknąć dodatkowych opłat stałych związanych z przyłączem gazowym, które nie są związane z poziomem konsumowanej energii.

Prosta instalacja oparta w całości na systemie ogrzewania podłogowego w wielu przypadkach pozwala uniknąć dodatkowych elementów kotłowni, takich jak bufor wody grzewczej czy grupy pompowo-mieszające. To ważny punkt, ponieważ koszt wykonania kotłowni nie kończy się na samym urządzeniu grzewczym, ale dotyczy także wyposażenia dodatkowego. Im jest go więcej, tym większy koszt inwestycyjny związany nie tylko z zakupem poszczególnych elementów, ale także z robocizną.

Pompa ciepła jako jedyne źródło ogrzewania – co z mocą grzewczą?

Kolejnym ważnym punktem, który należy poruszyć w kontekście racjonalizacji kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych, to właściwy dobór mocy urządzenia. Zbyt niska moc pompy ciepła w stosunku do zapotrzebowania budynku skutkuje załączaniem się pomocniczego źródła ciepła (najczęściej grzałki elektrycznej) przy stosunkowo wysokich temperaturach zewnętrznych – np. 0℃. Takie skrajne przypadki niewłaściwego doboru mocy zdarzają się jednak stosunkowo rzadko. W większości przypadków można zauważyć tendencję odwrotną, tj. stosowanie urządzeń o wysokiej mocy na zapas.

Nie jest to jednak słuszne działanie. Średnia temperatura sezonu grzewczego w Polsce mieści się bowiem w ostatnich latach w przedziale od +4 do +6 ℃. Pompy ciepła powietrze-woda cechują się sprężarkami sterowanymi inwerterterowo, co oznacza płynną modulację mocy. Każda modulacja ma jednak pewien ograniczony zakres, który może nie odpowiadać niskim potrzebom cieplnym budynku, np. podczas temperatur > 0 ℃. Niepotrzebne zastosowanie pompy o wysokiej mocy grzewczej skutkuje jej niekorzystnymi, krótkimi cyklami pracy, a także wysokimi nakładami inwestycyjnymi. W przypadku kotłów gazowych różnica cenowa między wariantem o mocy 20 a 30 kW jest najczęściej niewielka. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda dla typoszeregu pomp ciepła. Różnica cenowa między pompą o mocy 7 a 10 kW może być bardzo duża, a związana będzie ze znacząco odmienną budową urządzenia. Potencjalne oszczędności związane z nieaktywną grzałką elektryczną nawet w bardzo niskich temperaturach zewnętrznych rzędu -18 ℃ mogą nigdy nie przeważyć zdecydowanie wyższych kosztów inwestycyjnych, szczególnie biorąc pod uwagę rzadkie występowanie niskich temperatur o dwucyfrowych, minusowych wartościach.

Czy ogrzewanie pompą ciepła ma sens? Jak najbardziej! Koszt ogrzewania pompą ciepła jest niższy niż w przypadku zastosowania innych rozwiązań, a samo zastosowanie pompy gwarantuje wygodę użytkowania.